GELİBOLU’YU ANLAMAK

Trablusgarp’ı Nasıl Aldık?-Giovanni Giolitti (Tahsin Yıldırım)

22 Ekim veya 27 Ekim Ekim 1842 tarihinde o zamanki Sardinya Krallığı’nın Piemonte kentinde doğmuş 17 Temmuz 1928’de İtalya’da ölmüş İtalyan devlet adamıdır. 1892 ve 1921 yılları arasında beş kez İtalya başbakanı olmuştur.

Torino Üniversitesi’nde hukuk öğrenimini görmüştür. 1860 yılında, öğrenimini tamamladıktan sonra çeşitli idari görevler almıştır.

1882 yılındaki seçimler sonunda İtalya parlamentosuna girmiştir. Meclisteki ilk zamanlarında kendi isteksizliği nedeniyle mecliste fazla varlık gösterememiştir. Ama Şubat 1886’daki bütçe görüşmelerinde Maliye Bakanı Agostino Magliani’yi eleştirerek dikkatleri üzerine çekmiş ve adından söz ettirir olmuştur. Magliani’nin bakanlıktan düşürülmesi sonucunda, 9 Mart 1889’da maliye bakanı olarak Crispi hükümetinde görev almıştır. 29 Haziran 1887-6 Şubat 1891 tarihleri arasında başbakan olan Francesco Crispi’nin istifası sonrası Antonio Starabba’nın kurduğu hükümetten sonra 15 Mayıs 1892’de İtalya Başbakanı olmuştur. Bu durum birçok kişi için sürpriz olmuştu.

Giolitti’nin ilk başbakanlık dönemi bazı siyasî başarısızlıklar ve kötü bir yönetim içerisinde geçmiştir. Hazırladığı reformları hayata geçirememiştir. Sonra da adı, bazı hükümet üyeleriyle birlikte bir banka skandalına karışmıştır. Aynı sıralarda, 1870’li yıllardan beri gelişmekte ve güçlenmekte olan sendikacılık ve sosyalist hareketlerin de yasal platforma geçmelerine yavaş yavaş izin vermiştir. Bu sırada Sicilya’da patlak veren grevleri ılımlı karşılaması yüzünden, parlamentonun bazı sağ kanat üyeleri ve işverenlerin eleştirilerine hedef olmuştur. Tüm bu olumsuz gelişmelerden sonra, 15 Mayıs 1892 tarihi ile 15 Aralık 1893 tarihleri arasında başbakanlık yapmıştır. Başbakanlıktan istifasının ardından da eleştiri oklarının hedefinden kurtulamamıştır.

İtalya’daki banka skandalı nedeniyle yeni başbakan Francesco Crispi’nin şiddetli saldırılarına hedef olan Giolitti; önce kendisini temize çıkarmıştır, ardından da Crispi’ye siyaseten yıpratmıştır. Adowa’daki askerî yenilgi sonrası Crispi’nin Mart 1896’daki istifası ardından kurulan birçok hükümetin oluşumunda perde arkasında etkin rol oynamıştır. 1901 yılında tüm ülkeyi saran grevlerin yatıştırılmasında önemli görevler almıştır.

Luigi Pelloux hükümetinin, sol hareketlere karşı özgürlükleri kısıtlamaya kalkışması üzerine düşürülüşünden sonra Şubat 1901-Haziran 1905 tarihleri arasında kurulan Zanardelli hükümetinde, içişleri bakanı olarak görev almıştır. Başbakan Zanardelli’nin istifasından sonra yeniden hükümeti kurmakla görevlendirilmiştir.

30 Mart 1911–21 Mart 1914 tarihleri arasındaki iktidarı Osmanlı ile ciddi olarak kaderinin kesiştiği yıllar olmuştur. Bu yıllarda Trablusgarp Harbi’ni başlatmıştır.

Son iktidarı ise 15 Haziran 1920-4 Temmuz 1921 tarihleri arasında olmuştur.

Trablusgarp’ı Nasıl Aldık
Yazarı: Giovanni Giolitti 
Hazırlayan: Tahsin Yıldırım
191  sayfa

 DBY Yayınları 

19.423 okunma

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir