GELİBOLU’YU ANLAMAK

Çanakkale Şehitler Abidesi mimarı, Prof. Dr. Doğan Erginbaş hayatını kaybetti.
Çanakkale Muharebeleri’nde şehit düşen tüm askerlerimizi simgelemek ve onların anısını yaşatmak amacıyla 1944 yılında Milli Savunma Bakanlığı’nın açmış olduğu proje yarışması sonucunda 37 proje arasından Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Feridun tarafından hazırlanan “Şehitler Abidesi” projesi seçilmişti.
GeliboluyuAnlamak.com ailesi olarak merhuma Allah’tan rahmet, ailesine ve yakınlarına başsağlığı dileriz.

Çanakkale Mahşeri’ ve ‘Yemen! Ah Yemen’ gibi tarihi romanlarıyla özellikle gençlerimizin gönlünde taht kuran Tarihçi-Yazar Mehmed Niyazi Özdemir 76 yaşında vefat etti. Tarih şuurumuz eksik kalmasın diye bir ömür gayret etti.Eserleriyle ve mütevazı hayatıyla öne çıktı. Mehmed Niyazi hocamıza GeliboluyuAnlamak.com ailesi olarak Allah (C.C) den rahmet diliyor, edebiyat ve tarih camiamızın başı sağolsun diyoruz. Mekânı cennet olsun.

GeliboluyuAnlamak.com

Sevgili Yücel Özkorucu, twitter hesabında profiline yazdığı gibi “Öyle anlaşılıyor ki , ömrünün sonuna dek ilgilendiği araştırma konularının talebesi olarak kalacak” yazmıştı. Gerçekten de hep öğrenmek, bunları da etrafıyla paylaşmak düsturu oldu. Çanakkale Savaşı’nın doğru anlatılması, öğrenilmesi için güzel projeleri vardı.Sohbet ettiğinizde ilgisini, merakını hemen görebilirdiniz. Gönlünü bu yola koymuş birisiydi.Allah gani gani rahmet eylesin. Onu hayatlarını, mücadelelerini araştırdığı kahramanlara kavuştursun. GeliboluyuAnlamak sitesi olarak tüm sevenlerine, Canakkalemuharebeleri1915.com yazar ve okurlarına başsağlığı diliyoruz.

15 şehitlik bir şarapnelin patlamasından sonra bütün parçaların her yere dağılmasına benzer. Bu şehitlikler uzun yıllar önce yapılmış haritanın izleri sürülerek bugün araştırmalar sonucu yerleri tespit edilen, kilometreler boyunca yaygın bir şekilde bulunan alanlardır. Bunların bir kısmı yarımadanın güney bölgesinde, daha önce düzenlemeleri yapılmış olan şehitliklerimiz ve diğer devletlerin anma mekanlarının yakın çevresinde yer alır. Kuzeydeki bölgede olanlar ise, bugün güneyde bulunan ve bilinen şehitliklerden uzakta dağınık haldedir. Yerleri karakter olarak bazen birbirinden farklı özellikler taşısa da her nasılsa sanki yeniden bir zincirin halkaları olmayı isterler, ya da yukarıdaki nitelikleri de göz önüne alınarak bir bütün hikâyenin, parçalara ayrılmış bir bütünün içinde yeniden bütün bir senaryonun parçaları olmayı beklerler. Altında, kaybettiklerimizin yattığı bu kalıntılar, biten savaşın, hala belleğimizde var olan izlerinin ve şimdiki barışın bir araya geldiği, anısal, anıtsal ve kutsal yerlerdir. Resmedilen bu ortamda farklı disiplinlerden bir araya gelerek oluşturulacak yarışmacı ekiplerden sözü edilen bu bütünlüğü, herhangi bir şekilde bu senaryoyu ve bu birlikteliği tasarımlarına yansıtmaları, özellikle beklenmektedir. Yukarıdaki tabloda vurgulanan “Savaş” ve “Barış” kavramlarının karşıtlığı ve bu ikilemin arasında olma hali belki de tasarlama yönünden bir başka ikilemi de beraberinde getirmektedir. (H.Y.)

 Hepinizin bildiği gibi 1.Dünya Savaşı’nın 100.yılları içerisindeyiz. Birinci Dünya Savaşı’nın aktif ülkelerinden , mirasçısı olduğumuz Osmanlı İmparatorluğu’nun yaşadıkları da kaçınılmaz bir şekilde  bu yıllarda daha fazla gündeme geliyor, herkesin dünya görüşü, siyasi meşrebine göre de günümüzle karşılaştırılıyor.2014 Birinci Dünya Savaşı’na girişin ve Sarıkamış’ın, 2015 Çanakkale Zaferi ve Ermeni Tehcirinin, 2016 KûtulAmare Zaferi’nin yıldönümüydü. 2017 ise daha çok Filistin Cephesi ve Balfour deklarasyonu gibi günümüzde dahi etkisi devam eden olaylarla anıldı. Bu tip önemli yıldönümleri tarihçilerin üzerinde tartıştığı olaylar olmaktan çıkıyor, medyanın, politikanın, Uluslararası ilişkilerin hatta  kahvede sohbet eden insanın konusu olabiliyor. Sosyal medya hesabımda da yazdığım gibi 2017 de Batı cephesindeki 100.Yıldönümleri ağırlıklı olarak tarihçilerin tartışması olurken “Kudüs’ün İngilizler tarafından işgalinin 100 yılı” ya da  “Fahreddin Paşa ve Medine Müdafaası” tartışmaları politikacıların, siyaset bilimcilerinin, köşe yazarlarının konusuydu. Bu da 100 yıl önce Ortadoğu’da yaşanan olayların başta ülkemiz olmak üzere bölge halklarının zihninde canlı olarak yaşadığını gösteriyor.
 Bu yazımızda GeliboluyuAnlamak sitesi çerçevesinde Çanakkale ve diğer 1.Dünya Savaşı ile ilgili makaleleri, kitap tanıtımlarını, önemli olayları gündeme getirecek, ilgili literatüre katkıları gözden geçireceğiz.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alan Başkanlığı’nın hazırladığı son çevre düzeni planını okudum.Bu plan, yaklaşık bir ay sonra yürürlüğe girecek ve hemen akabinde detaylandırılarak daha küçük ölçekli (büyük) nazım, imar ve koruma planları yapılacak. Önce şunu söyleyelim: Bu çalışma, 90’lı yılların ortasında rahmetli Prof. Raci Bademli tarafından yapılan planı temel alarak hazırlanmış iyi ve sağlam bir iş. Tabii pratik ayrıntıların değil, temel ilke ve hedeflerin belirtildiği bir metin niteliğinde. Bu anlamda kullanılan genel ifade ve yaklaşımlar güzel ama, uygulamada, özellikle son 25 yılda öyle kepazelikler gördük ki, temkinli olmakta fayda var. Bununla birlikte UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne aday olmak ve bununla ilgili mevzuata uymak adına, olumlu bir adım. Bu plana geçmeden önce, kısa bir yakın tarih bilgisi vermek isterim. (G.G) 

Çanakkale Muharebeleri ile alâkalı hemen hemen her tür objeyi yıllar içinde koleksiyonuma ve dolayısıyla milletimize kazandırdım. Ancak, 18 Mart gününe âit, birkaç evrak, fotoğraf ve 
kartpostal dışında bir şey yoktu. Şüphesiz 18 Mart’ın kahramanı, Nusret Mayın Gemisi ve bataryalardı. 
21 Haziran 2017, Şehit Teğmen İbrahim Naci nin şehadetinin 102. senesi idi. Tevâfuken Kadir gecesi gününe rast gelmişti. Bu düşünceler içindeyken cep telefonuma bir mesajla fotoğraf geldi. 
Sülüs hatt tarzında yazılmış bir mühürdü. Hemen ardından gelen açıklayıcı metinle dondum kaldım. “Nusret Vapur-ı Hümâyûnı 1914” yazıyordu. 
Nusret Mayın Gemisi’nin mührüne bakıyordum. Mesajı gönderen arkadaşı hemen aradım. Evet! Satıyorlardı. Hiç pazarlık yapmadan teklif ettikleri rakamı hesaplarına gönderdim. 
Bu hadise olduğunda bayram dolayısı ile Ankara’da bulunuyordum. Aynı gün kargoya verilmesini istedim. İstanbul’da ki adresime göndermişlerdi. Tatilimi kısa keserek Bayram ertesi İstanbul’a döndüm. Bir an önce dokunmak istiyordum. Kargoyu açtığımda; 1950’li yıllarda annelerimizin kullandığı en küçüklerinden bozuk para cüzdanı, içinde kırmızı pamuktan, el dikişi olduğu belli olan bir kesenin içindeydi. (S.A.S)

Birinci Dünya Savaşı’nın kaderini değiştiren bir muharebeler zincirini “Bir İngiliz birliğini alıp götüren bulut ve bu sayede kazanılan savaş” hikayesi ile mi anlamaya çalışacağız? Saka Hüseyin, Seyit Onbaşı’nın attığı Ocean’ın bacasından içeri giren mermi, mermilerin önüne eğilen ağaçlarla mı anlatımlarımızı süslersek Çanakkale çok mu iyi bilinecek? Bayramın son günü bir kitapçıda benzer bir esere karşılaştım. Yeni bir şeyler var mı diye incelerken aynı makalemin ikinci kez intihal edildiğini gördüm. Pes ki pes doğrusu! Bu nasıl pişkinliktir böyle? Üstelik ilkinde özür dilenmişti! Muhafazakar camianın üzerinde titrediği isim, ahlaklı olmamızı, dindar olmamızı öğütleyen herşeyi bilen Büyük üstadımız (!) bir kitabında intihal ettiği makalemi alıp başka bir kitabında kullanmakta tereddüd etmemiş. İlkinde yaptığı gibi sonucu da kendi anlayışına göre değiştirerek!… (T.Y)

Çanakkale Muharebelerinde zafere giden yolda şüphesiz en önemli olan komuta kademesinin sevk ve idaresidir. Bugün bu komutanlardan akıllarda kalan birkaç alay ya da tümen komutanıdır. Bu eserle birlikte birçok alay ve tümen komutanını daha öğrenilmiş olunacaktır.”Çanakkale Muharebelerine Katılan Komutanların Biyografileri (Belge ve Fotoğraflarla)” adlı eserde; Çanakkale Cephesi’nde görev yapmış alay, tümen ve üst kademedeki toplam 149 subayın biyografilerine yer verilmiştir.  (A.Y.)